در نظر بگیریم که یک شرکت داروسازی فرمولاسیون مناسبی برای یک دارو را پیدا می کند، آن را ثبت می نماید و اکنون باید به فکر روند تولید، بازاریابی و فروش محصول باشد. تولید و بازاریابی دارو به خودی خود یک روند دشوار به شمار می رود که زمان و انرژی زیادی را می طلبد.  

برخی شرکت های داروسازی به دلایل مختلف مانند نیاز به تمرکز روی فرمولاسیون و اخذ مجوز، یا عدم توانایی بازاریابی یا فروش ترجیح می دهند محصول دارویی را به صورت تحت لیسانس واگذار نمایند. به عبارت دیگر، در حالی که همه مجوزها یا به اصطلاح فرنگی، همه لیسانس ها، برای این شرکت داروسازی صادر شده است اما این شرکت علاقه دارد روند تولید در کارخانه و روند بازاریابی توسط یک شرکت داروسازی دیگر انجام شود. 

اکنون داروی یادشده تحت لیسانس شرکت نخست توسط داروسازی دوم تولید می شود. با وجود این که در عمل شرکت دوم تولیدکننده دارو است و آن را به داروخانه ها و بیماران ارائه می کند اما تحت لیسانس شرکت نخست این تولید میسر شده و مالکیت معنوی محصول با شرکت نخست است.  

اصول همکاری برای تولید داروی تحت لیسانس 

بنابراین قرارداد تولید داروی تحت لیسانس بین شرکت داروسازی دارنده مجوزها و شرکت داروسازی تولیدکننده و فروشنده منعقد می شود. قرارداد تولید داروی تحت لیسانس شکل ثابتی ندارد و مفاد آن به توافق طرفین بستگی دارد. گاهی شرکت داروسازی دوم موافقت می کند که درصدی از فروش محصول را به شرکت صاحب امتیاز دارو پرداخت نماید. گاهی هم در ازای پرداخت یک مبلغ هنگفت و یکباره تولید و فروش تحت لیسانس دارو را برای مدتی مشخص به خود اختصاص می دهد.  

در چه شرایطی بهتر است تولید داروی خود را به صورت تحت لیسانس واگذار نماییم؟ 

گاهی قوانین برخی کشورها این الزام را به وجود می آورد که برای صادرات دارو به آن کشور باید تولید تحت لیسانس توسط یک شرکت داخل همان کشور داشته باشیم. ایران یکی از این کشورهاست.  

اگر محدودیت قانونی به اجبار، تولید داروی لیسانس را تحمیل نکند، باز هم در شرایط خاصی بهتر است دارویی که تحت مالکیت معنوی ماست، تحت لیسانس توسط دیگری تولید و روانه بازار شود.  

اگر تقاضای بازار بیشتر از ظرفیت تولید ماست، یکی از راه حل های منطقی تولید تحت لیسانس دارو توسط یک داروسازی با ظرفیت بالاست.  

اگر تخصص ما در فرمولاسیون و اخذ مجوز از سازمان غذا و داروست بهتر است وقت و انرژی خود را صرف کار پر دردسر تولید و بازاریابی نکنیم. تولید داروی تحت لیسانس توسط یک داروسازی دیگر، بهترین گزینه برای چنین افراد محسوب می شود.  

به هر حال، هر شرکت داروسازی صاحب امتیاز باید جدولی از مزایا و معایب قرارداد تولید داروی تحت لیسانس برای خود آماده کند و ببیند آیا در درازمدت به صرفه است تولید دارو به صورت تحت لیسانس انجام شود یا تولید قراردادی و انجام بازاریابی توسط خودش را پرسودتر می بیند. 

انواع قرارداد تولید داروی تحت لیسانس 

گاهی این قرارداد به صورت انحصاری است. در قرارداد انحصاری تولید داروی تحت لیسانس، همه اختیارات محصول به صورت انحصاری فقط در اختیار شرکت دوم (تولیدکننده) قرار می گیرد. بدین ترتیب، شرکت صاحب امتیاز هیچ حقی برای تولید این محصول توسط سایرین را از خود سلب می نماید. 

در قرارداد تولید داروی تحت لیسانس به صورت غیرانحصاری، شرکت صاحب امتیاز می تواند برای تولید دارو به روش های دیگر و توسط تولیدکنندگان دیگر هم اقدام نماید. در قرارداد غیرانحصاری، داروسازی صاحب امتیاز می تواند با هر تعداد شرکت تولیدکننده متقاضی که امکانش هست، قرارداد تولید تحت لیسانس یا تولید قراردادی امضا نماید. 

در تولید قراردادی، یک داروسازی با امکانات تولیدی مناسب، تولید دارو را بر عهده دارد اما در ازای دریافت حق الزحمه تولید، محصول تولیدی را به شرکت صاحب امتیاز تحویل می دهد. بدین ترتیب، بازاریابی و فروش دارو بر عهده شرکت صاحب امیتاز خواهد بود. 

سایر نکات در قرارداد تولید داروی تحت لیسانس 

اگر مالکیت معنوی برند دارو هم با شرکت صاحب امتیاز باشد، آن گاه نظارت بر کیفیت تولید اهمیت بسزایی پیدا می کند. شرکت داروسازی صاحب امتیاز باید مطمئن شود، آنچه تولید و با برند وی روانه بازار می شود همان کیفیت و همان محصولی است که آن شرکت ثبت داده است و دچار تغییر نشده است.  

همچنین بهتر است شرکت صاحب امتیاز بر روند بازاریابی و فروش برند خود نظارت دقیق داشته باشد. این نظارت باعث می شود خوشنامی برند خدشه دار نشود.  

در صورتی که قرارداد تولید داروی تحت لیسانس به صورت درصدی منعقد می شود، شرکت صاحب امتیاز باید یک مبلغ حداقلی را بدون توجه به میزان تولید و فروش، درخواست نماید. این کار باعث می شود تغییرات سیاست شرکت دوم در تولید و فروش روی منافع شرکت صاحب امتیاز تاثیر منفی کمتری داشته باشد. 

در صورت انعقاد قرارداد تولید داروی تحت لیسانس به صورت درصدی پیشنهاد می شود حق رویت و نظارت بر همه دفاتر حسابداری و به نوعی، حسابرسی، برای شرکت دارنده امتیاز در قرارداد در نظر گرفته شود.  

گروه بازاریابی دارویی زیمکو می تواند مشاوری مطمئن در کنار شما باشد. تا موفقیت در کنار شما هستیم.