سازمان بهداشت جهانی (WHO) این دستورالعمل سریع را جهت رفع نیاز در مورد مراقبت امن خانگی برای بیماران مبتلا به عفونت مشکوک به ویروس کرونا COVID-19  با علائم خفیف و اقدامات بهداشتی عمومی مرتبط با مدیریت تماسها، ارائه داده است. 

علائم خفیف شامل تب درجه پایین، سرفه کردن، ضعف، بی قراری یا گلو درد بدون علائم هشداردهنده مانند تنگی نفس یا مشکل در تنفس. افزایش مشکل تنفسی مانند خلط یا خون ریزی علائم دستگاه گوارش مانند حالت تهوع، استفراغ و اسهال و بدون تغییر در وضعیت روحی، مانند سردرگمی یا بی حالی. 

این دستورالعمل برای راهنمایی متخصصان بهداشت عمومی و پیشگیری از عفونت و کنترل IPC یا Infection prevention and control، مدیران بهداشت و درمان و مراقبین بهداشت (HCW) در هنگام پرداختن به موضوعات مربوط به مراقبت در منزل برای بیماران مشکوک به عفونت ویروس کرونا (COVID-19) با علائم خفیف و هنگام مدیریت آنها، ارائه می شود. این راهنمایی بر اساس شواهد در مورد عفونت کووید-۱۹ و امکان سنجی اقداماتبرنامه پیشگیری و کنترل عفونت یا IPC در خانه است. به منظور دستیابی به هدف این سند، مراقبت به والدین، همسران، سایر اعضای خانواده یا دوستان، بدون آموزش رسمی مراقبت های بهداشتی واگذار می شود. 

علائم کرونا چیست؟ 

ویروس جدید می‌تواند باعث سینه پهلو (ذات الریه) شود. سرفه، تب ومشکلات تنفسی ازجمله علائم مبتلایان به بیماری کرونا است. در موارد شدیدتر، ازکارافتادن، نارسایی اندام‌های بدن هم مشاهده شده است. ازآنجاکه سینه‌پهلو به‌واسطهٔ انتقال ویروس بروز پیدا می‌کند، مصرفآنتی بیوتیک بی‌ثمر است و کمکی به بهبود مبتلایان نمی‌کند. متأسفانه داروهای ضدویروس آنفولانزا هم تأثیری در بهبودی بیماری ندارند. بهبودی بیمار مبتلا به کرونا به توانایی سیستم ایمنی او بستگی دارد؛ هرچه سیستم ایمنی قدرتمندتر باشد، احتمال بهبودیافتن بیمار بیشتر می‌شود. بسیاری از کسانی‌که تاکنون جانشان را از دست داده‌اند، پیش از ابتلا به بیماری، از لحاظ سلامتی وضعیت چندان مناسبی نداشتند 

با رعایت موارد زیر، از گسترش بیماری کرونا پیشگیری خواهیم کرد. 

۱- شست و شوی دست ها به طور مکرر 

شست‌وشوی دست‌ها حداقل به‌مدت ۲۰ ثانیه با آب و صابون قبل از خوردن غذا و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی بسیار مهم است (همچنین زمانی که قصد آشپزی دارید). ضدعفونی‌کننده‌ها هم انتخاب مناسب دیگری برای تمیزکردن دست‌ها هستند. تا جای امکان از ضدعفونی‌کننده‌ای استفاده کنید که ۶۰ تا ۹۵ درصد آن متشکل از الکل باشد و به‌هنگام استفاده، خوب دست‌ها را به هم بمالید تا کاملا خشک شوند. 

از تماس دست‌های کثیف با چشم‌ها، بینی و دهان خودداری کنید. 

۲- مصرف خودسرانه داروهای آنتی‌بیوتیک ممنوع 

داروهای آنتی‌بیوتیک را فقط‌ و فقط با تجویز پزشک مصرف کنید و میزان داروی مصرفی یا نوع آن را خودسرانه تغییر ندهید. حتی اگر پیش از مصرف تمامی داروهای آنتی‌بیوتیک تجویزشده احساس کردید حالتان بهتر شده است، مصرفشان را قطع نکنید و طبق تجویز پزشک، دوره را تکمیل کنید. 

۳- ترک نکردن خانه در صورت مشاهده علائم عفونت 

اگر علائمی نظیر سرفه، تب، تنگی نفس، حالت تهوع یا اسهال را در خود دیدید، خانه را برای رفتن به محل کار یا کلاس درس یا مکان‌های عمومی ترک نکنید. 

توصیه می‌شود که تا جای امکان رفت‌وآمد به بیرون از خانه را فعلا محدود کنید، مگر آنکه خانه را به‌قصد رفتن به بیمارستان ترک می‌کنید. از حضور در مکان‌های عمومی خودداری کنید و تا جای امکان، از سرویس‌های حمل‌ونقل عمومی استفاده نکنید. 

اگر فردی مبتلا به بیماری کرونا تشخیص داده شد، باید در خانه بماند و ترک خانه مستلزم تشخیص و صلاحدید مسئولان و متخصصان مراکز بهداشتی و درمانی است و باید با مشورت آنها صورت بگیرد. 

۴- رعایت موارد بهداشتی هنگام پختن غذا 

به‌هنگام پختن غذا، پیشخوان کابینت‌ها و نقاط دیگر را از قبل تمیز و ضدعفونی کرده باشید. غذاهای باقی‌مانده را در فریزر بگذارید و از قراردادن طولانی‌مدت آنها در دمای اتاق خودداری کنید. 

۵- جاهایی که زیاد در تماس با دست‌ها قرار می‌گیرند را تمیز و ضدعفونی‌کنیم 

پیشخوان‌ها، میز غذاخوری، دستگیره‌های درها، گوشی‌های موبایل، کی‌بورد، تبلت و … از جمله مواردی هستند که توصیه می‌شود 

هر روز با اسپری‌های مخصوص یا دستمال، تمیزشان کنید. 

تمیزکردن روزانۀ سرویس‌های بهداشتی را هم از یاد نبرید. 

۶- از لوازم و وسایل خانه به‌صورت اشتراکی استفاده نکنیم 

بشقاب، لیوان، فنجان، قاشق‌ و چنگال، حوله، شانه و تیغ اصلاح ازجمله مواردی هستند که توصیه می‌شود به‌طور اشتراکی با دیگران استفاده نکنید و از هرکدام، یکی مختص خودتان داشته باشید. پس از استفاده از هریک از این لوازم، آنها را با آب و مایع شوینده بشویید. 

۷- سفرهای بی‌مورد ممنوع 

محیط داخل هواپیما یا دیگر وسایل حمل‌ونقل، کوچک و سربسته است و امکان شیوع بیماری ها در چنین مکان‌هایی زیاد است. سفرهای تفریحی را به‌ تعویق بیندازید و اگر کار واجبی دارید، پیش از سفر با متخصص مشورت کنید و واکسن‌های لازم را تزریق کنید. 

۸- ارتباطمان را با دیگر افراد حاضر در خانه و حیوانات خانگی محدود کنیم 

تا جای ممکن، در اتاق خودتان بمانید و با دیگر اعضای خانه کمتر تماس داشته باشید (دست‌دادن، روبوسی). 

در صورت امکان از سرویس بهداشتی شخصی استفاده کنید. 

اگر حیوان خانگی دارید، تماس با او را هم محدود کنید و اگر حالات غیرعادی از خود نشان می‌دهد، او را به دامپزشکی ببرید. 

۹- پیش از مراجعه به مراکز درمانی با آنها تماس بگیریم 

اگر به ابتلا به بیماری کرونا مشکوک شده‌اید و علائم آن را دارید، بهتر است در خانه بمانید و پیش از مراجعه به مراکز درمانی حتما با آنها تماس بگیرید؛ به این صورت، آنها فرصت خواهند داشت که نزدیک‌شدن شما به دیگران و به‌خطرانداختن آنها را تا حد امکان محدود کنند. 

۱۰- از ماسک طبی استفاده کنیم 

وقتی در مجاورت حیوانات خانگی یا افراد دیگر هستید، از ماسک طبی استفاده کنید (حضور در کنار دیگران در اتاق یا خودرو)؛ و نیز به‌هنگام مراجعه به مراکز درمانی. اگر به هر دلیلی قادر به گذاشتن ماسک طبی نبودید (مثلا اگر با گذاشتن ماسک مشکل تنفسی پیدا می‌کنید)، کسانی که در ارتباط با شما هستند باید ماسک بگذارند. 

۱۱- دهان و بینی‌مان را هنگام عطسه یا سرفه بپوشانیم 

به‌هنگام عطسه یا سرفه با دستمال یا بازو جلوی دهان و بینی خود را بگیرید. دستمال مورداستفاده را در سطل زباله مخصوص پسماند عفونی (اگر در دسترس است) بیندازید. بلافاصله پس از عطسه یا سرفه، دست‌های خود را با آب و صابون یا محصولات ضدعفونی‌کننده بشویید یا تمیز کنید. 

۱۲- علائم بیماری را زیر نظر بگیریم 

اگر علائم بیماری کرونا را در خود حس کردید و به بروز بیماری مشکوک شدید، حتما با مراکز درمانی تماس بگیرید (قبل از آنکه حضورا به مراکز درمانی مراجعه کنید). دقت داشته باشید که عطسه‌کردن و آبریزش بینی از علائم قطعی کرونا نیستند (سرفه، بدن‌درد، تنگی نفس و تب علائم اصلی هستند). همچنین حدود ۲ هفته زمان می‌برد تا فاز اصلی بیماری شروع شود (پس از مشاهده اولین اثر علائم آن). 

بیماران و اعضای خانواده باید در مورد بهداشت شخصی، اقدامات اساسی (برنامه پیشگیری و کنترل عفونت) IPC و نحوه مراقبت از اعضای خانواده مظنون به ابتلا به بیماری کووید-۱۹، تا حد امکان، اطمینان داشته باشند تا از شیوع عفونت به افراد در تماس های خانگی جلوگیری شود. به بیمار و خانواده باید پشتیبانی و آموزش مداوم ارائه شود و نظارت باید در طول مدت مراقبت در خانه ادامه یابد. 

بیماران و خانواده ها باید به توصیه های زیر عمل کنند 

1-  بیمار را در یک اتاق منفرد با تهویه مناسب قرار دهید (یعنی با پنجره های باز و یک درب باز).
2- حرکت بیمار در خانه محدود و فضای به اشتراک گذاشته را به حداقل برسانید. اطمینان حاصل کنید که فضاهای مشترک (به عنوان مثال، آشپزخانه، حمام) به خوبی تهویه شده اند (به عنوان مثال، پنجره را باز نگه دارید).
3- اعضای خانواده باید در اتاق دیگری بمانند یا در صورت عدم امکان، فاصله حداقل 1 متر از فرد بیمار را حفظ کنند (مثلاً در یک تخت جداگانه بخوابید).
4- تعداد مراقبان را محدود کنید. در حالت ایده آل، مراقبت را به شخصی اختصاص دهید که از سلامت خوبی برخوردار باشد و هیچ شرایط اساسی مزمن یا مصون سازی ایمنی را ندارد. تا زمانی که بیمار به طور کامل بهبود یافته و علائمی نداشته باشد، نباید به ملاقات کنندگان اجازه عیادت داده شود.
5- بهداشت دست را بعد از هر نوع تماس با بیماران یا محیط نزدیک آنها انجام دهید . بهداشت دست نیز باید قبل و بعد از تهیه غذا، قبل از صرف غذا، بعد از استفاده از توالت و هر زمان که دستها کثیف به نظر می رسند، انجام شود. اگر دست ها به وضوح کثیف نباشند، می توان از محلول دست حاوی الکل استفاده کرد. برای دستهایی که به وضوح کثیف هستند از صابون و آب استفاده کنید.
6- هنگام شستن دست ها با آب و صابون، بهتر است از دستمال کاغذی یکبار مصرف برای خشک کردن دست استفاده شود. اگر این مواد در دسترس نیستند، از حوله های تمیز استفاده کرده و هنگام خیس شدن، آنها را تعویض کنید.
7- برای محدود کردن ترشحات تنفسی، باید یک ماسک پزشکی در اختیار بیمار قرار داده شود و تا حد ممکن ماسک زده شود. افرادی که نمی توانند ماسک پزشکی را تحمل کنند باید از بهداشت تنفسی سخت استفاده کنند – یعنی دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه باید با یک دستمال کاغذی یکبار مصرف پوشانده شود. موادی که برای پوشاندن دهان و بینی استفاده می شود باید بعد از استفاده به طور مناسب دور انداخته یا تمیز شوند (به عنوان مثال، دستمال های قابل شستشو را با استفاده از صابون معمولی یا مواد شوینده و آب بشویید).
8- مراقبین باید در هنگام قرار گرفتن در اتاق بیمار، ماسک پزشکی محکم داشته باشند که دهان و بینی آنها را بپوشاند. در حین استفاده ماسک نباید لمس شود یا دستکاری شود. اگر ماسک از ترشحات خیس یا کثیف شود، باید بلافاصله با ماسک تمیز و خشک جدید جایگزین شود. ماسک را با استفاده از تکنیک مناسب دفع کنید – یعنی جلوی آن را لمس نکنید، بلکه در عوض بند آن را باز کنید. ماسک را بلافاصله پس از استفاده دور انداخته و بهداشت دست را انجام دهید.
9- از تماس مستقیم با مایعات بدن، به خصوص ترشحات دهان یا تنفس و مدفوع خودداری کنید. هنگام انجام مراقبت از دهان یا تنفس و هنگام دست زدن به مدفوع، ادرار و سایر زباله ها از دستکش یکبار مصرف و ماسک استفاده کنید. بهداشت دست را قبل و بعد از از بین بردن دستکش و ماسک انجام دهید.
10- از ماسک یا دستکش استفاده مجدد نکنید.
11- برای بیمار از لباس و ظروف مخصوص غذا استفاده کنید. این موارد پس از استفاده باید با صابون و آب تمیز شوند و به جای دور ریختن مجددا مورد استفاده مجدد قرار گیرند.
12- سطوحی در اتاق مراقبت از بیمار که اغلب روزانه لمس می شوند نظیر میزهای کنار تختخواب، تخت خواب و سایر مبلمان اتاق خواب را تمیز و ضدعفونی کنید. ابتدا باید برای تمیز کردن از صابون معمولی خانگی یا مواد شوینده استفاده شود و بعد از شستشو، باید از مواد ضد عفونی کننده معمولی خانگی که حاوی 0.5 درصد هیپوکلریت سدیم استیعنی معادل pm 5000 یا 1 قسمت سفید کننده 5 تا 9 قسمت آباستفاده شود.
13- حداقل یکبار در روز سطوح حمام و توالت را تمیز و ضد عفونی کنید. باید ابتدا برای تمیز کردن از صابون معمولی خانگی یا مواد شوینده استفاده شود و بعد از شستشو، باید از مواد ضد عفونی کننده معمولی خانگی حاوی 0.5 درصد هیپوکلریت سدیم استفاده کرد.
14- لباس ها، ملحفه ها و حوله های حمام و دست بیمار را با استفاده از صابون های معمولی و آب و یا ماشین لباسشویی در دمای 60-90 درجه سانتیگراد با مواد شوینده خانگی معمولی تمیز کرده و کاملاً خشک کنید. ملحفه های آلوده را درون یک کیسه مخصوص لباس کثیف قرار دهید. لباس های کثیف نتکانید و از سرایت آلودگی به پوست و لباس خودداری کنید.
15- از دستکش و لباس محافظ (به عنوان مثال پیش بندهای پلاستیکی) باید هنگام تمیز کردن سطوح یا دست زدن به لباس یا ملحفه آغشته به مایعات بدن استفاده شود. بسته به مورد، می توان از دستکش های با کاربرد عمومی یا یکبار مصرف استفاده کرد. پس از استفاده، دستکش های معمولی باید با صابون و آب تمیز شوند و با محلول هیپوکلریت سدیم 0.5٪ ضدعفونی شوند. دستکش های یکبار مصرف (به عنوان مثال، نیتریل یا لاتکس) باید پس از هر بار مصرف دور ریخته شوند. بهداشت دست را قبل و بعد از برداشتن دستکش انجام دهید.
16- دستکش ها، ماسک ها و سایر زباله های تولید شده در هنگام مراقبت از بیمار باید قبل از اینکه به عنوان زباله های عفونی دفع شوند، آنها را داخل یک سطل زباله با درب در اتاق بیمار قرار دهید.
17- از قرار گرفتن در معرض سایر موارد در معرض آلودگی از محیط نزدیک بیمار خودداری کنید (مثلاً مسواک، سیگار، وسایل غذاخوری، ظروف، نوشیدنی، حوله، دستشویی یا ملحفه خود را از بیمار جدا کنید).
18- هنگامی که مراقبین بهداشت (HCW) در منزل خدمات مراقبت را ارائه می دهند، باید ارزیابی خطر برای انتخاب تجهیزات محافظ شخصی مناسب را انجام دهند و توصیه های مربوط به اقدامات احتیاطی و تماس را دنبال کنند.