در این مقاله می خواهیم به تفاوت و میزان اثر بخشی داروهای داخلی و خارجی بپردازیم.
در ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که صادرات دارو به کشورهای همجوار نشان از استاندارد بودن داروهای ایرانی دارد، ولی این درحالی است که بیماران ایرانی هنوز هم بر سر دو راهی انتخاب بهتر یعنی استفاده از داروی ایرانی و یا داروی خارجی سرگردان هستند.
در نظام سلامت هر کشور، داروها جایگاه مهمی دارند. افراد زیادی به مصرف آنها نیاز دارند و هرگونه اختلال در تولید یا توزیع دارو میتواند صدمههای جبرانناپذیری به مردم بزند. در ماههای اخیر و در پی تشدید تحریم ها، وضعیت دارو نیز همانند بسیاری اقلا م ضروری دیگر، نابسامان و تهیه بعضی داروها، بهخصوص داروهای بیماریهای خاص، برای بیماران دشوار شده است و این مشکلات میتواند به قیمت جان آنها تمام شود… .
بسیاری از افراد بر این باورند که داروهای خارجی بهتر از داروهای ایرانی هستند اما چرا؟
برای روشن شدن مساله، بهتر است ابتدا به فرایند تولید دارو اشاره کنیم. صنعت داروسازی، صنعت ارائه داروهایی است که بتوانند بعد از استفاده، اثر موردنظر را ایجاد کنند. تولید هر شکل دارو روش خاصی دارد. برای مثال روش ساخت داروی تزریقی با ساخت کپسول متفاوت است. شاید بهتر باشد صنعت داروسازی را به هنر آشپزی تشبیه کنیم. در آشپزی هم، مواد اولیه لازم است اما کافی نیست و به آشپز بستگی دارد که بتواند از مواد اولیه، یک غذای خوب تهیه کند یا یک غذای معمولی. در مورد داروهای داخلی و خارجی نیز همین مساله صدق میکند.
مواد اولیه دارو مهمترین عامل تفاوت داروهای خارجی و داخلیست
اگر مواد اولیه دارو تامین باشند (البته مواد اولیه با کیفیت)، صنعت داروسازی داخلی در نحوه ساخت دارو مشکلی ندارد و این تصور که داروهای خارجی بهتر از انواع ایرانی هستند، درست نیست. داروی ساخت داخل، از نظر ماده اولیه هیچچیز کم ندارد و کنترلهای وزارت بهداشت در مورد تضمین کیفیت دارو وجود دارد و تا وقتی که ثابت نشود دارویی از استانداردهای لازم برخوردار است، به بازار عرضه نمیشود. در نهایت اینکه فقط شاید تکنیک ساخت بعضی داروهای خارجی بهتر باشد ولی همین امر باعث شده کل صنعت داروسازی تحتتاثیر قرار بگیرد.
باز هم داروها در ایران بیرویه و غیراصولی مصرف میشوند
مصرف بیرویه و بیمنطق دارو علل فرهنگی دارد ولی یکی از علتهای عمده آن «ارزان بودن» دارو است. مردم دارو را میخرند اما شاید نیمی از آن را دور بریزند چون فشار چندانی از نظر اقتصادی متحمل نشدهاند. البته بالارفتن قیمت دارو هم میتواند مشکلاتی ایجاد کند.
داروهای خاص و کمبود آنها
داروهای بعضی بیماریهای خاص مانند اماس، سرطان، هموفیلی و… بسیار گران است و دولت برای آنها یارانه پرداخت میکند بنابراین برای این بیماران پرونده تشکیل میشود و میتوانند داروهای خود را از مراکز خاصی تهیه کنند. در تهران داروخانههای 13آبان، شهید کاظمی، 29فروردین و هلالاحمر از شناختهشدهترین مراکز تهیه داروهای خاص هستند. به علاوه، مراکزی به نام «مراکز تکنسخهای» هم وجود دارند که کار وارد کردن و توزیع بعضی داروهای وارداتی خاص را به عهده دارند. مثلا داروی اماس، یکی از داروهای مهمی است که بیمار با تزریق آن میتواند روند پیشرفت بیماری را تا حدی کند کند. این دارو مشابه داخلی ندارد و فقط در داروخانههای خاصی عرضه میشود اما مدتی است پیدا کردن آن سخت و قیمت آن حدود 4-3 برابر شده و بیماران را دچار مشکلات زیادی کرده است. البته بعضی مکانیسمهای بیمه تا حدی این دارو را پوشش میدهند اما باز هم قادر نیست هزینه بسیار بالای آن را کامل پوشش دهد.
سخن آخر
کیفیت داروهای ایرانی و خارجی و میزان تاثیرگذاری آن هر روز در داروخانهها و بین بیماران و پزشکان مطرح میشود و پزشکان نیز هرکدام دیدگاه خاصی در این باره دارند، هرچند اکثر پزشکان به رغم برخی انتقادها، استفاده از داروهای با کیفیت ایرانی را در دستور کار خود دارند.
زمانی که برای دریافت دارو به داروخانهها مراجعه میکنیم، بیمار و یا همراهان او نمیدانند بهتر است داروی ایرانی را خریداری کنند و یا نمونه مشابه آن که ساخت کشورهای دیگر است را برگزینند.
از این رو بیمار برای اطمینان بیشتر با پزشک معالج خود مشورت میکند و در اغلب موارد این پزشکان هستند که بیماران را از سردرگمی انتخاب بهتر برای شفای نزدیکتر رها میکنند و تصمیم نهایی را پزشک معتمد بیمار اعلام میکند.